কীলকস্তোত্রম্ - कीलकस्तोत्रम् - kīlakastotram

কীলকস্তোত্রম্
ঔং অস্য শ্রীকীলকমন্ত্রস্য শিবঋষিঃ অনুষ্টুপ ছন্দঃ শ্রীমহাসরস্বতী দেবতা শ্রীজগদম্বাপ্রীত্যর্থং সপ্তশতীপাঠাঙ্গত্বেন জপে বিনিয়োগঃ |
ঔং নমশ্চণ্ডিকায়ৈ |
মার্কণ্ডেয় উবাচ .
ঔং বিশুদ্ধজ্ঞানদেহায় ত্রিবেদীদিব্যচক্ষুষে .
শ্রেয়ঃপ্রাপ্তিনিমিত্তায় নমঃ সোমার্ধধারিণে .. ১..
সর্বমেতদ্বিজানীয়ান্মন্ত্রাণামপি কীলকম্ .
সোঽপি ক্ষেমমবাপ্নোতি সততং জপ্যতত্পরঃ .. ২..
সিদ্ধ্যন্ত্যুচ্চাটনাদীনি কর্মাণি সকলান্যপি .
এতেন স্তুবতাং দেবীং স্তোত্রবৃন্দেন ভক্তিতঃ .. ৩..
ন মন্ত্রো নৌষধং তস্য ন কিঞ্চিদপি বিদ্যতে .
বিনা জপ্যেন সিদ্ধ্যেত্তু সর্বমুচ্চাটনাদিকম্ .. ৪..
সমগ্রাণ্যপি সেত্স্যন্তি লোকশঙ্কামিমাং হরঃ .
কৃত্বা নিমন্ত্রয়ামাস সর্বমেবমিদং শুভম্ .. ৫..
স্তোত্রং বৈ চণ্ডিকায়াস্তু তচ্চ গুহ্যং চকার সঃ .
সমাপ্নোতি স পুণ্যেন তাং যথাবন্নিমন্ত্রণাম্ .. ৬..
সোঽপি ক্ষেমমবাপ্নোতি সর্বমেব ন সংশয়ঃ .
কৃষ্ণায়াং বা চতুর্দশ্যামষ্টম্যাং বা সমাহিতঃ .. ৭..
দদাতি প্রতিগৃহ্ণাতি নান্যথৈষা প্রসীদতি .
ইত্থং রূপেণ কীলেন মহাদেবেন কীলিতম্ .. ৮..
যো নিষ্কীলাং বিধায়ৈনাং চণ্ডীং জপতি নিত্যশঃ .
স সিদ্ধঃ স গণঃ সোঽথ গন্ধর্বো জায়তে ধ্রুবম্ .. ৯..
ন চৈবাপাটবং তস্য ভয়ং ক্বাপি ন জায়তে .
নাপমৃত্যুবশং যাতি মৃতে চ মোক্ষমাপ্নুয়াত্ .. ১০..
জ্ঞাত্বা প্রারভ্য কুর্বীত হ্যকুর্বাণো বিনশ্যতি .
ততো জ্ঞাত্বৈব সম্পূর্ণমিদং প্রারভ্যতে বুধৈঃ .. ১১..
সৌভাগ্যাদি চ যত্কিঞ্চিদ্ দৃশ্যতে ললনাজনে .
তত্সর্বং তত্প্রসাদেন তেন জপ্যমিদম শুভম্ .. ১২..
শনৈস্তু জপ্যমানেঽস্মিন্ স্তোত্রে সম্পত্তিরুচ্চকৈঃ .
ভবত্যেব সমগ্রাপি ততঃ প্রারভ্যমেব তত্ .. ১৩..
ঐশ্বর্যং তত্প্রসাদেন সৌভাগ্যারোগ্যমেব চ .
শত্রুহানিঃ পরো মোক্ষঃ স্তূয়তে সা ন কিং জনৈঃ .. ১৪..
চণ্ডিকাং হৃদয়েনাপি যঃ স্মরেত্ সততং নরঃ .
হৃদ্যং কামমবাপ্নোতি হৃদি দেবী সদা বসেত্ .. ১৫..
অগ্রতোঽমুং মহাদেবকৃতং কীলকবারণম্ .
নিষ্কীলঞ্চ তথা কৃত্বা পঠিতব্যং সমাহিতৈঃ .. ১৬..
.. ইতি শ্রীভগবত্যাঃ কীলকস্তোত্রং সমাপ্তম্ ..

कीलकस्तोत्रम्
ॐ अस्य श्रीकीलकमन्त्रस्य शिवऋषिः अनुष्टुप् छन्दः श्रीमहासरस्वती देवता श्रीजगदम्बाप्रीत्यर्थं सप्तशतीपाठाङ्गत्वेन जपे विनियोगः ।
ॐ नमश्चण्डिकायै ।
मार्कण्डेय उवाच .
औं विशुद्धज्ञानदेहाय त्रिवेदीदिव्यचक्शुषे .
श्रेयःप्राप्तिनिमित्ताय नमः सोमार्धधारिणे .. १..
सर्वमेतद्विजानीयान्मन्त्राणामपि कीलकम् .
सोऽपि क्शेममवाप्नोति सततं जप्यतत्परः .. २..
सिद्ध्यन्त्युच्चाटनादीनि कर्माणि सकलान्यपि .
एतेन स्तुवतां देवीं स्तोत्रवृन्देन भक्तितः .. ३..
न मन्त्रो नौषधं तस्य न किज्ञ्चिदपि विद्यते .
विना जप्येन सिद्ध्येत्तु सर्वमुच्चाटनादिकम् .. ४..
समग्राण्यपि सेत्स्यन्ति लोकशङ्कामिमां हरः .
कृत्वा निमन्त्रयामास सर्वमेवमिदं शुभम् .. ५..
स्तोत्रं वै चण्डिकायास्तु तच्च गुह्यं चकार सः .
समाप्नोति स पुण्येन तां यथावन्निमन्त्रणाम् .. ६..
सोऽपि क्शेममवाप्नोति सर्वमेव न संशयः .
कृष्णायां वा चतुर्दश्यामष्टम्यां वा समाहितः .. ७..
ददाति प्रतिगृह्णाति नान्यथैषा प्रसीदति .
इत्थं रूपेण कीलेन महादेवेन कीलितम् .. ८..
यो निष्कीलां विधायैनां चण्डीं जपति नित्यशः .
स सिद्धः स गणः सोऽथ गन्धर्वो जायते ध्रुवम् .. ९..
न चैवापाटवं तस्य भयं क्वापि न जायते .
नापमृत्युवशं याति मृते च मोक्शमाप्नुयात् .. १०..
ज्ञात्वा प्रारभ्य कुर्वीत ह्यकुर्वाणो विनश्यति .
ततो ज्ञात्वैव सम्पूर्णमिदं प्रारभ्यते बुधैः .. ११..
सौभाग्यादि च यत्किज्ञ्चिद् दृश्यते ललनाजने .
तत्सर्वं तत्प्रसादेन तेन जप्यमिदम् शुभम् .. १२..
शनैस्तु जप्यमानेऽस्मिन् स्तोत्रे सम्पत्तिरुच्चकैः .
भवत्येव समग्रापि ततः प्रारभ्यमेव तत् .. १३..
ऐश्वर्यं तत्प्रसादेन सौभाग्यारोग्यमेव च .
शत्रुहानिः परो मोक्शः स्तूयते सा न किं जनैः .. १४..
चण्डिकां हृदयेनापि यः स्मरेत् सततं नरः .
हृद्यं काममवाप्नोति हृदि देवी सदा वसेत् .. १५..
अग्रतोऽमुं महादेवकृतं कीलकवारणम् .
निष्कीलज्ञ्च तथा कृत्वा पठितव्यं समाहितैः .. १६..
.. इति श्रीभगवत्याः कीलकस्तोत्रं समाप्तम् ..

kīlakastotram
auṁ asya śrīkīlakamantrasya śivaṛṣiḥ anuṣṭup chandaḥ śrīmahāsarasvatī devatā śrījagadambāprītyarthaṁ saptaśatīpāṭhāṅgatvena jape viniyogaḥ |
auṁ namaścaṇḍikāyai |
mārkaṇḍeya uvāca .
auṁ viśuddhajñānadehāya trivedīdivyacakśuṣe .
śreyaḥprāptinimittāya namaḥ somārdhadhāriṇe .. 1..
sarvametadvijānīyānmantrāṇāmapi kīlakam .
so'pi kśemamavāpnoti satataṁ japyatatparaḥ .. 2..
siddhyantyuccāṭanādīni karmāṇi sakalānyapi .
etena stuvatāṁ devīṁ stotravṛndena bhaktitaḥ .. 3..
na mantro nauṣadhaṁ tasya na kijñcidapi vidyate .
vinā japyena siddhyettu sarvamuccāṭanādikam .. 4..
samagrāṇyapi setsyanti lokaśaṅkāmimāṁ haraḥ .
kṛtvā nimantrayāmāsa sarvamevamidaṁ śubham .. 5..
stotraṁ vai caṇḍikāyāstu tacca guhyaṁ cakāra saḥ .
samāpnoti sa puṇyena tāṁ yathāvannimantraṇām .. 6..
so'pi kśemamavāpnoti sarvameva na saṁśayaḥ .
kṛṣṇāyāṁ vā caturdaśyāmaṣṭamyāṁ vā samāhitaḥ .. 7..
dadāti pratigṛhṇāti nānyathaiṣā prasīdati .
itthaṁ rūpeṇa kīlena mahādevena kīlitam .. 8..
yo niṣkīlāṁ vidhāyaināṁ caṇḍīṁ japati nityaśaḥ .
sa siddhaḥ sa gaṇaḥ so'tha gandharvo jāyate dhruvam .. 9..
na caivāpāṭavaṁ tasya bhayaṁ kvāpi na jāyate .
nāpamṛtyuvaśaṁ yāti mṛte ca mokśamāpnuyāt .. 10..
jñātvā prārabhya kurvīta hyakurvāṇo vinaśyati .
tato jñātvaiva sampūrṇamidaṁ prārabhyate budhaiḥ .. 11..
saubhāgyādi ca yatkijñcid dṛśyate lalanājane .
tatsarvaṁ tatprasādena tena japyamidam śubham .. 12..
śanaistu japyamāne'smin stotre sampattiruccakaiḥ .
bhavatyeva samagrāpi tataḥ prārabhyameva tat .. 13..
aiśvaryaṁ tatprasādena saubhāgyārogyameva ca .
śatruhāniḥ paro mokśaḥ stūyate sā na kiṁ janaiḥ .. 14..
caṇḍikāṁ hṛdayenāpi yaḥ smaret satataṁ naraḥ .
hṛdyaṁ kāmamavāpnoti hṛdi devī sadā vaset .. 15..
agrato'muṁ mahādevakṛtaṁ kīlakavāraṇam .
niṣkīlajñca tathā kṛtvā paṭhitavyaṁ samāhitaiḥ .. 16..
.. iti śrībhagavatyāḥ kīlakastotraṁ samāptam ..

অর্গলাস্তোত্রম - अर्गलास्तोत्रम् - argalāstotram

অর্গলাস্তোত্রম
.. শ্রী..
শ্রীচণ্ডিকাধ্যানম্
ঔং বন্ধূককুসুমাভাসাং পঞ্চমুণ্ডাধিবাসিনীম্ .
স্ফুরচ্চন্দ্রকলারত্নমুকুটাং মুণ্ডমালিনীম্ ..
ত্রিনেত্রাং রক্তবসনাং পীনোন্নতঘটস্তনীম্ .
পুস্তকং চাক্ষমালাং চ বরং চাভয়কং ক্রমাত্ ..
দধতীং সংস্মরেন্নিত্যমুত্তরাম্নায়মানিতাম্ .
অথবা
যা চণ্ডী মধুকৈটভাদিদৈত্যদলনী যা মাহিষোন্মূলিনী
যা ধূম্রেক্ষণচণ্ডমুণ্ডমথনী যা রক্তবীজাশনী .
শক্তিঃ শুম্ভনিশুম্ভদৈত্যদলনী যা সিদ্ধিদাত্রী পরা
সা দেবী নবকোটিমূর্তিসহিতা মাং পাতু বিশ্বেশ্বরী ..
অথ অর্গলাস্তোত্রম্
ঔং অস্য শ্রীঅর্গলাস্তোত্রমন্ত্রস্য বিষ্ণুরৃষিঃ, অনুষ্টুপ ছন্দঃ,শ্রীমহালক্ষ্মীর্দেবতা, শ্রীজগদম্বাপ্রীতয়ে সপ্তশতিপাঠাঙ্গত্বেন জপে বিনিয়োগঃ |
ঔং নমশ্বণ্ডিকায়ৈ
মার্কণ্ডেয উবাচ .
ঔং জয় ত্বং দেবি চামুণ্ডে জয় ভূতাপহারিণি .
জয় সর্বগতে দেবি কালরাত্রি নমোঽস্তু তে .. ১..
জয়ন্তী মঙ্গলা কালী ভদ্রকালী কপালিনী .
দুর্গা শিবা ক্ষমা ধাত্রী স্বাহা স্বধা নমোঽস্তু তে .. ২..
মধুকৈটভবিধ্বংসি বিধাতৃবরদে নমঃ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৩..
মহিষাসুরনির্নাশি ভক্তানাং সুখদে নমঃ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৪..
ধূম্রনেত্রবধে দেবি ধর্মকামার্থদায়িনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৫..
রক্তবীজবধে দেবি চণ্ডমুণ্ডবিনাশিনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৬..
নিশুম্ভশুম্ভনির্নাশি ত্রিলোক্যশুভদে নমঃ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৭..
বন্দিতাঙ্ঘ্রিয়ুগে দেবি সর্বসৌভাগ্যদায়িনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৮..
অচিন্ত্যরূপচরিতে সর্বশত্রুবিনাশিনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ৯..
নতেভ্যঃ সর্বদা ভক্ত্যা চাপর্ণে দুরিতাপহে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১০..
স্তুবদ্ভ্যো ভক্তিপূর্বং ত্বাং চণ্ডিকে ব্যাধিনাশিনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১১..
চণ্ডিকে সততং যুদ্ধে জয়ন্তি পাপনাশিনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১২..
দেহি সৌভাগ্যমারোগ্যং দেহি দেবি পরং সুখম্ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৩..
বিধেহি দেবি কল্যাণং বিধেহি বিপুলাং শ্রিয়ম্ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৪..
বিধেহি দ্বিষতাং নাশং বিধেহি বলমুচ্চকৈঃ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৫..
সুরাসুরশিরোরত্ননিঘৃষ্টচরণেঽম্বিকে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৬..
বিদ্যাবন্তং যশস্বন্তং লক্ষ্মীবন্তঞ্চ মাং কুরু .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৭..
দেবি প্রচণ্ডদোর্দণ্ডদৈত্যদর্পনিষূদিনি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৮..
প্রচণ্ডদৈত্যদর্পঘ্নে চণ্ডিকে প্রণতায় মে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ১৯..
চতুর্ভুজে চতুর্বক্ত্রসংসুতে পরমেশ্বরি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২০..
কৃষ্ণেন সংস্তুতে দেবি শশ্বদ্ভক্ত্যা সদাম্বিকে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২১..
হিমাচলসুতানাথসংস্তুতে পরমেশ্বরি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২২..
ইন্দ্রাণীপতিসদ্ভাবপূজিতে পরমেশ্বরি .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২৩..
দেবি ভক্তজনোদ্দামদত্তানন্দোদয়েঽম্বিকে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২৪..
ভার্যাং মনোরমাং দেহি মনোবৃত্তানুসারিণীম্ .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২৫..
তারিণি দুর্গসংসারসাগরস্যাচলোদ্ভবে .
রূপং দেহি জয়ং দেহি যশো দেহি দ্বিষো জহি .. ২৬..
ইদং স্তোত্রং পঠিত্বা তু মহাস্তোত্রং পঠেন্নরঃ .
সপ্তশতীং সমারাধ্য বরমাপ্নোতি দুর্লভম্ .. ২৭..
.. ইতি শ্রীমার্কণ্ডেযপুরাণে অর্গলাস্তোত্রং সমাপ্তম্ ..

--------------------------------------------------------------------------

अर्गलास्तोत्रम्
.. श्री..
श्रीचण्डिकाध्यानम्
औं बन्धूककुसुमाभासां पञ्चमुण्डाधिवासिनीम् .
स्फुरच्चन्द्रकलारत्नमुकुटां मुण्डमालिनीम् ..
त्रिनेत्रां रक्तवसनां पीनोन्नतघटस्तनीम् .
पुस्तकं चाक्षमालां च वरं चाभयकं क्रमात् ..
दधतीं संस्मरेन्नित्यमुत्तराम्नायमानिताम् .
अथवा
या चण्डी मधुकैटभादिदैत्यदलनी या माहिषोन्मूलिनी
या धूम्रेक्षणचण्डमुण्डमथनी या रक्तबीजाशनी .
शक्तिः शुम्भनिशुम्भदैत्यदलनी या सिद्धिदात्री परा
सा देवी नवकोटिमूर्तिसहिता मां पातु विश्वेश्वरी ..
अथ अर्गलास्तोत्रम्
औं अस्य श्रीअर्गलास्तोत्रमन्त्रस्य विष्णुरृषिः, अनुष्टुप् छन्दः, श्रीमहालक्ष्मीर्देवता, श्रीजगदम्बाप्रीतये सप्तशतिपाठाङ्गत्वेन जपे विनियोगः ।
ॐ नमश्वण्डिकायै
मार्कण्डेय उवाच .
औं जय त्वं देवि चामुण्डे जय भूतापहारिणि .
जय सर्वगते देवि कालरात्रि नमोऽस्तु ते .. १..
जयन्ती मङ्गला काली भद्रकाली कपालिनी .
दुर्गा शिवा क्षमा धात्री स्वाहा स्वधा नमोऽस्तु ते .. २..
मधुकैटभविध्वंसि विधातृवरदे नमः .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ३..
महिषासुरनिर्नाशि भक्तानां सुखदे नमः .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ४..
धूम्रनेत्रवधे देवि धर्मकामार्थदायिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ५..
रक्तबीजवधे देवि चण्डमुण्डविनाशिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ६..
निशुम्भशुम्भनिर्नाशि त्रिलोक्यशुभदे नमः .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ७..
वन्दिताङ्घ्रियुगे देवि सर्वसौभाग्यदायिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ८..
अचिन्त्यरूपचरिते सर्वशत्रुविनाशिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ९..
नतेभ्यः सर्वदा भक्त्या चापर्णे दुरितापहे .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १०..
स्तुवद्भ्यो भक्तिपूर्वं त्वां चण्डिके व्याधिनाशिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. ११..
चण्डिके सततं युद्धे जयन्ति पापनाशिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १२..
देहि सौभाग्यमारोग्यं देहि देवि परं सुखम् .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १३..
विधेहि देवि कल्याणं विधेहि विपुलां श्रियम् .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १४..
विधेहि द्विषतां नाशं विधेहि बलमुच्चकैः .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १५..
सुरासुरशिरोरत्ननिघृष्टचरणेऽम्बिके .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १६..
विद्यावन्तं यशस्वन्तं लक्ष्मीवन्तञ्च मां कुरु .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १७..
देवि प्रचण्डदोर्दण्डदैत्यदर्पनिषूदिनि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १८..
प्रचण्डदैत्यदर्पघ्ने चण्डिके प्रणताय मे .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. १९..
चतुर्भुजे चतुर्वक्त्रसंसुते परमेश्वरि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २०..
कृष्णेन संस्तुते देवि शश्वद्भक्त्या सदाम्बिके .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २१..
हिमाचलसुतानाथसंस्तुते परमेश्वरि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २२..
इन्द्राणीपतिसद्भावपूजिते परमेश्वरि .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २३..
देवि भक्तजनोद्दामदत्तानन्दोदयेऽम्बिके .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २४..
भार्यां मनोरमां देहि मनोवृत्तानुसारिणीम् .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २५..
तारिणि दुर्गसंसारसागरस्याचलोद्भवे .
रूपं देहि जयं देहि यशो देहि द्विषो जहि .. २६..
इदं स्तोत्रं पठित्वा तु महास्तोत्रं पठेन्नरः .
सप्तशतीं समाराध्य वरमाप्नोति दुर्लभम् .. २७..
.. इति श्रीमार्कण्डेयपुराणे अर्गलास्तोत्रं समाप्तम् ..

----------------------------------------------------------------------------------

argalāstotram
.. śrī..
śrīcaṇḍikādhyānam
auṁ bandhūkakusumābhāsāṁ pañcamuṇḍādhivāsinīm .
sphuraccandrakalāratnamukuṭāṁ muṇḍamālinīm ..
trinetrāṁ raktavasanāṁ pīnonnataghaṭastanīm .
pustakaṁ cākṣamālāṁ ca varaṁ cābhayakaṁ kramāt ..
dadhatīṁ saṁsmarennityamuttarāmnāyamānitām .
athavā
yā caṇḍī madhukaiṭabhādidaityadalanī yā māhiṣonmūlinī
yā dhūmrekṣaṇacaṇḍamuṇḍamathanī yā raktabījāśanī .
śaktiḥ śumbhaniśumbhadaityadalanī yā siddhidātrī parā
sā devī navakoṭimūrtisahitā māṁ pātu viśveśvarī ..
atha argalāstotram
auṁ asya śrīargalāstotramantrasya viṣṇurṛṣiḥ, anuṣṭup chandaḥ, śrīmahālakṣmīrdevatā, śrījagadambāprītaye saptaśatipāṭhāṅgatvena jape viniyogaḥ |
auṁ namaśvaṇḍikāyai
mārkaṇḍeya uvāca .
auṁ jaya tvaṁ devi cāmuṇḍe jaya bhūtāpahāriṇi .
jaya sarvagate devi kālarātri namo'stu te .. 1..
jayantī maṅgalā kālī bhadrakālī kapālinī .
durgā śivā kṣamā dhātrī svāhā svadhā namo'stu te .. 2..
madhukaiṭabhavidhvaṁsi vidhātṛvarade namaḥ .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 3..
mahiṣāsuranirnāśi bhaktānāṁ sukhade namaḥ .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 4..
dhūmranetravadhe devi dharmakāmārthadāyini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 5..
raktabījavadhe devi caṇḍamuṇḍavināśini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 6..
niśumbhaśumbhanirnāśi trilokyaśubhade namaḥ .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 7..
vanditāṅghriyuge devi sarvasaubhāgyadāyini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 8..
acintyarūpacarite sarvaśatruvināśini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 9..
natebhyaḥ sarvadā bhaktyā cāparṇe duritāpahe .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 10..
stuvadbhyo bhaktipūrvaṁ tvāṁ caṇḍike vyādhināśini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 11..
caṇḍike satataṁ yuddhe jayanti pāpanāśini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 12..
dehi saubhāgyamārogyaṁ dehi devi paraṁ sukham .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 13..
vidhehi devi kalyāṇaṁ vidhehi vipulāṁ śriyam .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 14..
vidhehi dviṣatāṁ nāśaṁ vidhehi balamuccakaiḥ .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 15..
surāsuraśiroratnanighṛṣṭacaraṇe'mbike .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 16..
vidyāvantaṁ yaśasvantaṁ lakṣmīvantañca māṁ kuru .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 17..
devi pracaṇḍadordaṇḍadaityadarpaniṣūdini .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 18..
pracaṇḍadaityadarpaghne caṇḍike praṇatāya me .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 19..
caturbhuje caturvaktrasaṁsute parameśvari .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 20..
kṛṣṇena saṁstute devi śaśvadbhaktyā sadāmbike .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 21..
himācalasutānāthasaṁstute parameśvari .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 22..
indrāṇīpatisadbhāvapūjite parameśvari .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 23..
devi bhaktajanoddāmadattānandodaye'mbike .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 24..
bhāryāṁ manoramāṁ dehi manovṛttānusāriṇīm .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 25..
tāriṇi durgasaṁsārasāgarasyācalodbhave .
rūpaṁ dehi jayaṁ dehi yaśo dehi dviṣo jahi .. 26..
idaṁ stotraṁ paṭhitvā tu mahāstotraṁ paṭhennaraḥ .
saptaśatīṁ samārādhya varamāpnoti durlabham .. 27..
.. iti śrīmārkaṇḍeyapurāṇe argalāstotraṁ samāptam ..

The evolution of the vAsudeva system

Introduction

The vAsudeva system, which later merged with mainstream vaiShNavism,  is perhaps one of the oldest surviving theistic systems in India, and most definitely predating Buddhism. However, during the course of its evolution, it got associated with three different traditions:
a. the tradition of the vedic kRRiShNa ghaura A~Ngirasa, a RRitvij (priest) who composed RV 8.74
b. the tradition of the nArAyaNa, which developed in the period of the latter brAhmaNas and AraNyakas
c. the tradition of gopAla kRRiShNa (about which we will talk later)

Early References to vAsudeva:
1. The oldest reference to vAsudeva as the "worshipful one" (and not as a kShatriya) is in pANini 4.3.98 - which indicates that the worship of vAsudeva is as old as pANini (~700 B.C.E / ~ 600 B.C.E) and must have been an established system in pANini's time.
2. Megasthenes, the Macedonian ambassador at the court of Chandragupta Maurya (~375 B.C.E), mentions that vAsudeva-kRRiShNa worship was prevalent in Mathura.
3. Niddesa of the Buddistic Pali canon, dated to around ~350 B.C.E makes a refenece to the cult of vAsudeva (along with that of baladeva, jaTila, Ajivakas etc)
4. The ghosuNDi Inscription dated to 200 B.C.E, metnions the construction of a wall around the hall of worship of saMkarShaNa and vAsudeva.

bhAgavatas of sAtvata (vRRiShNi) race - the followers of vAsudeva
The followers of vAsudeva were known as bhAgavatas. By ~100 B.C.E, vAsudeva cult was an established theistic system, prevalent in north-western part of Indian sub-continent (democratic India and Islamic Pakistan) and had even been adopted by the Greeks. The vAsudeva sect was associated with the race of the sAtvatas (bhIShmaparvan Mbh), which is believed to be the same as vRRiShNi race, of which vAsudeva, saMkarShaNa and aniruddha were members. The name expressive of the Supreme Spirit was, in this early period, vAsudeva alone.

Stages of development of the vAsudeva system
There are two stages in the development of the vAsudeva system.
1. In the first stage, the chitrashikhaNDins were the original promulgators of the religion. The wirship of vAsudeva and his three other forms is not known. The supreme God is named hari.
2. In the second stage, the system is connected to vAsudeva, his brother, his son and grandson.

vAsudeva as a person
In the Buddhist ghatajAtaka, vAsudeva is mentioned as belonging to the kaNhAyana gotra. In a commentary on mahAummaggajAtaka, jambAvAti is mentioned as the beloved queen of vAsudevqa kaNha. Thus, vAsudeva appears to be a proper name and not a patronymic, and when the vAsudeva religion or bhAgavvat school took its rise, that was the name by which the deity was known.

Association with  the Vedic kRRiShNa
kRRiShNa was not a vRRiShNi name and was hence subsequently ascribed to vAsudeva. The gotra, kArShNAyana, corrresponding to the kaNhAyana, is a brAhmaNa gotra of the vAshiShTha group of pArAshara subdivision, but could still be used by kShatriyas for sacrificial purposes. Thus vAsudeva came to be known as vAsudeva kRRiShNa, and all the attributes of the vedic kRRiShNa (the original founder of the gotra) were ascribed to vAsudeva.

Association with nArAyaNa
The idea of nArAyaNa as an all powerful all-pervading Supreme Soul was already present by the time of the RV 10 - hence was much earlier to vAsudeva cult. However there is also another tradition of RRiShis nara and nArAyaNa, who are often compared to arjuna and vAsudeva (Mbh). This may have given rise to the identification of vAsudeva with nArAyaNa. And it is also possible that there may indeed have been a RRiShi named (or with a gotra) nArAyaNa, the propounder of the philosophy of RV  10.90, who may later have been diefied.

By the time of the writing of vanaparvan of MBh, vAsudeva had been identified with nArAyaNa.

Association with viShNu
Between the period of the bhagavad gItA ( ~500 B.C.E to ~200 B.C.E) and anugItA ( of the Ashvamedhikaparvan, M.Bh), the identity of vAsudeva kRRiShNa with viShNu is an established fact.

Final Observations and Conclusions:
a. In the earlier stages, the chitrashikhaNDins were the original promulgators of the religion, with hari as the chief God
b. Subsequenly, vAsudeva kaNha or vAsudeva kRRiShNa, elaborated on the system, and came to be diefied.
c. vAsudeva system must have become popular as early the time of pANini (~700 B.C.E / ~600 B.C.E) where vAsudeva alone was known as the "worshipful one"
d. By  the time of Chandragupta Maurya (~375 B.C.E), the Vedic kRRiShNa and his legenda had fused with that of vAsudeva kRRiShNa and the cult was referred to as the vAsudeva kRRiShNa cult.

Reference: 

Vaishnavism, Shaivism and Other Minor Religious System

R.G. Bhandarkar, Vhapter 1

You may also like:
Narayana Suktam
Interesting Facts about Atharva Veda 
The Hindu World View 
Prapanchasara Tantra 
Adya Stotram

 

---- END ----

Thanks for for reading The evolution of the vAsudeva system. Feel free to leave your comments and do share this post with those who might find it useful.

Subhodeep Mukhopadhyay | Mkerj  |  Hooray For Life  |   The Tiny Man